MỘT CUỘC ÉP DUYÊN
Thời ấy, ở Luân Đôn, những người mắc nợ nếu không có tiền trả thường bị bỏ tù. Có một thương gia kia không may phải vay món tiền khá lớn của một tên nhà giàu. Tên này già khọm và xấu xí (nhưng lại rất giàu!!), rất mê cô con gái trẻ đẹp của thương gia kia. Hắn đề nghị một cuộc trao đổi: Hắn sẽ xóa nợ cho, nếu thương gia đồng ý gã con gái cho hắn.
Người cha bất hạnh kia kinh hoàng trước đề nghị đó. Thấy vậy, tên nhà giàu nham hiểm liền bày trò rút thăm: lấy hai hòn sỏi: một trắng, một đen, bỏ vào cái túi rỗng và để cô gái tự lấy ra một hòn. Nếu lấy phải hòn sỏi đen, cô phải làm vợ hắn; còn nếu lấy được hòn sỏi trắng, cô được ở lại với cha. Trong cả hai trường hợp, món nợ đều được xóa. Còn nếu cô gái từ chối không chịu rút thăm, cha cô sẽ bị bỏ tù, bản thân cô sẽ lâm vào tình trạng khốn quẫn.
Không còn cách nào khác, hai cha con phải đồng ý rút thăm, phó thác mình cho sự may rủi. Sự việc xảy ra ở trong vườn, trên một lối đi đầy sỏi. khi tên nhà giàu cúi xuống chọn sỏi để rút thăm, cô gái phát hiện thấy hắn bỏ vào túi hai hòn sỏi ĐEN. Xong xuôi hắn đề nghị cô rút thăm, để bằng cách ấy quyết định số phận của cô và cha cô.
Bây giờ bạn hãy hình dung bạn đang đứng trên lối đi trong vườn và bạn phải rút thăm. Bạn phải làm gì đây khi ở vào địa vị của cô gái bất hạnh kia?
Bạn sẽ áp dụng phương pháp tư duy nào để giải bài toán này???
Có lẽ bạn quả quyết là sự phân tích chặt chẽ theo logic, nhất định phải giúp cô gái tìm ra lời giải tốt nhất, nếu lời giải đó tồn tại. Ví dụ bạn sẽ lập luận là tất cả chỉ có 3 phương án:
- Cô gái từ chối rút thăm.
- Cô gái cần phải để tên nhà giàu hiểu rằng, cô đã biết mánh khóe của hắn, và sẽ vạch trần hắn là một tên bịp bợm.
- Cô gái chỉ còn cách lấy hòn sỏi đen và hy sinh thân mình để cứu cha.
Cả ba phương án này đều bất lực như nhau: nếu cô gái từ chối rút thăm, cha cô sẽ bị bỏ tù, còn nếu rút thăm cô phải làm vợ tên nhà giàu khốn kiếp (có bạn nói “kệ miễn giàu là được, từ từ ly dị kiếm được một mớ”). trong tình thế của hai cha con cô, phương án thứ ba hẳn cũng không hứa hẹn điều gì tốt đẹp.
Câu chuyện trên đây chỉ rõ sự khác nhau giữa kiểu suy nghĩ rập khuôn theo logic cứng nhắc và cách tư duy sáng tạo. Trong tình huống mô tả ở trên, những người suy nghĩ rập khuôn thường tập trung ngay sự chú ý vào hòn sỏi mà cô gái phải rút ra. Nhưng những người tư duy nhạy bén thì có lẽ đã hướng sự chú ý vào hòn sỏi còn lại trong túi. Những người suy nghĩ rập khuôn chọn lấy luận điểm nào hợp lý nhất theo cách nhìn của họ và cố gắng giải quyết vấn đề bằng cách phát triển luận điểm xuất phát, từ đó theo logic thông thường. Còn những người tư duy sáng tạo luôn luôn nhìn vấn đề theo cách mới và nghiên cứu nó trên nhiều quan điểm, từ nhiều góc độ khác nhau, hơn là khăn khăn giữ lấy một luận điểm nào đó đã chọn.
Mỗi người chúng ta chắc đều đã từng gặp phải những vấn đề mà thoạt đầu, hoặc cũng có thể là suốt một thời gian dài, tưởng chừng không thể nào giải quyết được. Chúng ta suy nghĩ nát óc, nhiều khi mất ăn, mất ngủ, thử hết cách này đến cách khác, mà vẫn không sao tìm ra lời giải. Cho đến một lúc nào đó, tình cờ chúng ta bỗng nảy ra một ý mới, và nhờ đó mà phát hiện ra một cách giải quyết vô cùng đơn giản. Ý mới kia thực ra không có gì phức tạp, cao siêu, nhưng thiếu nó ta hoàn toàn bế tắc.
Nếu câu chuyện trên đây được kể một mạch từ đầu đến cuối, tức là nói luôn cả lời giải, thì có lẽ các bạn sẽ cười mất. Bởi vì, cách giải quyết cực kỳ đơn giản. Chính vì vậy xin được dành thời gian để các bạn suy nghĩ. Cách giải quyết như thế nào? Sẽ có trong mục câu chuyện quản lý lần sau.
Hãy suy nghĩ để tránh sự rập khuôn và tính ỳ trong tư duy!
Giải câu đố: Cô gái lấy ra một hòn sỏi và giả bộ vô tình làm rớt xuống con đường có đầy sỏi đen trắng. Cô gái thốt lên “ôi chết rồi”, nhưng rồi lại bình tỉnh nói “Ah không sao, chúng ta còn viên sỏi trong túi, nhìn viên sỏi này chúng ta sẽ biết tôi đã bắt viên sỏi nào”